قابلیت ترکیب عمومی و اثرات ژنی در لاین های جدید بازگردان باروری در آفتابگردان

درسال های اخیر در بخش تحقیقات دانه های روغنی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر از طریق خویش آمیزی (selfing) دو رگ های وارداتی،تعداد زیادی لاین بازگردان بارورری جهت استفاده در تولید دو رگ های آفتابگردان ایجاد شده اند.در سال 1377 تعداد 24 لاین بازگردان باروری که مقاومت آن ها به بیماری پلاسموپارا نیز مشخص گردیده بود، با 3 لاین نر عقیم سیتوپلاسمی به عنوان تستر تلاقی داده شدند. در سال 1378 برای مطالعه قابلیت ترکیب این لاین ها،دو رگ های حاصل از تلاقی لاین های cms در قالب طرح تلاقی فاکتوریل یا طرح ii کامستاک و رابینسون (در چهار آزمایش)تجزیه شد.نتایج حاصل نشان داد که بازگردان های باروری r-103،r-217، r- 82،r-45،r-55،r-87،r-231،r-256،r-43 و r-72 برای عملکرد دانه و بازگردان های باروری r-45،r-87، r-46،r-256 و r-43 برای درصد روغن دارای قابلیت ترکیب بالایی بودند که در سال های آینده با تلاقی با لاین های نر عقیم جدید درتولید دورگ های پر محصول و پر روغن ازآن ها میتوان استفاده نمود.بررسی اثرات ژنی برای صفات ارتفاع بوته، طول دوره رویش، قطر طبق،وزن هزار دانه و عملکرد دانه نشان دهنده اثرات افزایشی و غیر افزایشی (اثرات غالبیت و اپیستازی) بود در صورتی که برای میزان روغن فقط اثر افزایشی معنی دار بود.وجود اثر غیر افزایشی برای عملکرد دانه استفاده از روش تهیه ارقام دورگ در اصلاح آفتابگردان را تایید می کند.